Fundacja Marcelego Nenckiego zaprasza uczniów szkół podstawowych województwa mazowieckiego do udziału w konkursie plastycznym pt. „Jak dbam o mózg”. Konkurs organizowany jest w ramach Tygodnia Mózgu, międzynarodowej imprezy mającej na celu propagowanie wiedzy o układzie nerwowym. Praca może zostać wykonana dowolną techniką plastyczną w dowolnym formacie. Prace konkursowe, zeskanowane lub sfotografowane, w postaci pliku tiff, jpeg można nadsyłać do 20 kwietnia 2022 na adres mailowy fundacja.nenckiego@nencki.edu.pl , lub też jako oryginały pocztą tradycyjną na adres: Fundacja Nenckiego, ul. Pasteura 3, 02-093 Warszawa. Wynik konkursu zostanie ogłoszony do 20 maja na stronie fundacji http://arch.nenckifoundation.eu/category/aktualnosci/. Dla najlepszych prac przewidziane są nagrody i wyróżnienia. Szczegółowe instrukcje zawarte są w regulaminie konkursu.
Będziemy wdzięczni za przekazanie tego maila nauczycielom biologii lub plastyki, lub innym osobom zainteresowanym.
Пані та панове,
Фонд Марселія Ненцкєго запрошує учнів початкових класів мазовецького воєводства взяти участь у художньому конкурсі «Як я доглядаю за мозком». Конкурс проводиться в рамках міжнародного заходу Тижня Мозку, спрямованого на популяризацію знань про нервову систему. Робота може бути виконана будь-якою художньою технікою і в будь-якому форматі. Конкурсні роботи, відскановані чи сфотографовані, у вигляді файлу tiff, jpeg можна надіслати до 20 квітня 2022 року на електронну адресу fundacja.nenckiego@nencki.edu.pl, або ж надіслати оригінали звичайною поштою на адресу: Fundacja Nenckiego, ul. Pasteura 3, 02-093 Warszawa. Результати конкурсу будуть оголошені до 20 травня на сайті фонду http://arch.nenckifoundation.eu/category/aktualnosci/ . За найкращі роботи учасники отримають премії та нагороди. Детальна інструкція міститься в Положенні про змагання.
Будемо вдячні, якщо ви надішлете цей електронний лист вчителям біології, мистецтва та іншим зацікавленим особам.
Już w piątek 18 marca 2022 o godz. 17.00 dr Łukasz Bola wygłosi wykład z okazji Tygodnia Mózgu 2022 w Instytucie Nenckiego
Wykład pt. „Co robi kora wzrokowa osoby niewidomej? O plastyczności mózgu wywołanej utratą wzroku” obędzie się za pośrednictwem platformy Zoom Webinar pod linkiem: https://zoom.us/j/98805447988
Tematyka wykładu:
Ludzie to gatunek wzrokowy i duże części naszych mózgów są genetycznie zaprogramowane do „obsługi” zmysłu wzroku. Co te obszary mózgowe robią u osób niewidomych? Dzięki nowoczesnym metodom neuroobrazowania możemy zajrzeć do wnętrza żywego, pracującego mózgu i spróbować odpowiedzieć na to pytanie. W moim wystąpieniu pokażę Państwu dowody na to, że obszary wzrokowe osób niewidomych pozostają aktywne i zajmują się wieloma, często bardzo zaskakującymi sprawami. Przedstawię również naukowy punkt widzenia na popularne przekonanie, że osoby niewidome posiadają „supermoce”, czyli że utrata wzroku powoduje wyostrzenie się pozostałych zmysłów do poziomu nieosiągalnego dla osoby widzącej. Przegląd dostępnych badań w tym obszarze doprowadzi nas do sformułowania kilku ogólnych zasad rządzących plastycznością mózgu i „alokacją” mózgowych zasobów do obsługi poszczególnych funkcji psychicznych. Na koniec, opiszę jak badania nad plastycznością kory wzrokowej mogą pomóc naukowcom pracującym nad technologiami przywracania wzroku osobom niewidomym.
Dr Łukasz Bola – adiunkt w Instytucie Psychologii Polskiej Akademii Nauk. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego (2014) i Uniwersytetu Jagiellońskiego (2018). Staż podoktorski odbywał na Uniwersytecie Harvarda. W swojej pracy bada funkcjonowanie i neuroplastyczność ludzkiego mózgu. Autor kilkudziesięciu publikacji w czasopismach międzynarodowych, kierownik grantów badawczych, laureat wielu nagród i wyróżnień, m.in. Stypendium START FNP dla najzdolniejszych młodych naukowców w Polsce, Nagrody Premiera RP za wyróżniającą się rozprawę doktorską, czy Stypendium MEiN dla wybitnych młodych naukowców.
Już w czwartek 17 marca 2022 o godz. 17.00 prof. Katarzyna Jednoróg wygłosi wykład z okazji Tygodnia Mózgu 2022 w Instytucie Nenckiego
Wykład pt. „Jak nauka czytania zmienia mózg?” obędzie się za pośrednictwem platformy Zoom Webinar pod linkiem: https://zoom.us/j/99908662486
Tematyka wykładu:
Nauka czytania to jedna z najważniejszych umiejętności nabywanych przez dzieci na początku nauki szkolnej. Opanowanie tej umiejętności otwiera możliwość uczestniczenia w kulturze i zdobywania wiedzy. Podczas gdy język mówiony nabywany jest w rozwoju wcześnie i bez wysiłku u typowo rozwijających się dzieci, czytanie nie jest nabywane spontanicznie i wymaga aktywnej nauki. Jednocześnie jest to proces powodujący znaczące zmiany w organizacji i funkcji mózgu.
W swoim wykładzie opowiem w jaki sposób ludzki mózg wykształcił odpowiednie struktury wspierające umiejętność czytania, mimo iż pismo zostało wynalezione około 5000 lat temu. Przedstawię także badania pokazujące, że istnieje uniwersalna sieć czytania w mózgu dla języków znacząco różniących się zapisem takich jak chiński, hebrajski, polski czy angielski. Wiadomo, że około 10% dzieci wykazuje trudności z opanowaniem umiejętności czytania niezależnie od języka. Zaprezentuję wyniki badań, wskazujące na to, że u dzieci z dysleksją rozwojową reorganizacja mózgu związana z nabywaniem czytania nie przebiega prawidłowo.
Prof. dr hab. Katarzyna Jednoróg – kierownik Pracowni Neurobiologii Procesów Językowych w Instytucie Nenckiego PAN. Jest stypendystką Fundacji na rzecz Nauki Polskiej oraz Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Ukończyła psychologię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Doktorat oraz habilitację w dyscyplinie biologia uzyskała w Instytucie Nenckiego PAN. Jej zainteresowania dotyczą neurobiologicznego podłoża zdolności językowych w typowym i nietypowym rozwoju. Jest współautorką ponad 70 publikacji naukowych w zagranicznych czasopismach naukowych.
Już w środę 16 marca 2022 o godz. 17.00 dr n. med. Marcin Leśniak wygłosi wykład z okazji Tygodnia Mózgu 2022 w Instytucie Nenckiego
Wykład pt. „Terapia zaburzeń poznawczych po udarze mózgu – czy to działa?” obędzie się za pośrednictwem platformy Zoom Webinar pod linkiem: https://zoom.us/j/97843674771
Tematyka wykładu:
Udar mózgu jest jedną z wiodących przyczyn niepełnosprawności w przypadku osób dorosłych. Dane epidemiologiczne wskazują, że zapadalność na udar w populacji ogólnej sięga 200 przypadków na 100 tys. rocznie. To najwięcej spośród wszystkich chorób mózgu. Niesprawność po udarze wynika nie tylko z deficytów ruchowych ale często z obecności zaburzeń poznawczych, które w różnym stopniu występują u większości ofiar udaru. Zaburzenia te mogą dotyczyć języka (afazje), pamięci (amnezje), uwagi (np. zespół pomijania), spostrzegania (agnozje) i innych funkcji/zdolności niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania w życiu codziennym. Niestety mimo ogromnego postępu w neurologii interwencyjnej i farmakoterapii nie dysponujemy jeszcze metodą, która mogła by odwrócić dewastujące zmiany, jakie zachodzą w mózgu w wyniku udaru. Najskuteczniejszym sposobem postępowania jest w dalszym ciągu rehabilitacja, w tym rehabilitacja neuropsychologiczna. Na szczęście ta dziedzina również dynamicznie się rozwija a, co ważne, dzięki dobrze kontrolowanym badaniom naukowym, coraz więcej wiemy o jej efektywności w łagodzeniu deficytów poznawczych. Obecnie tradycyjnie stosowany trening poznawczy, polegający na ćwiczeniu funkcji w celu ich odbudowy lub kompensacji (tzn. zastąpienia zaburzonej funkcji inną), coraz częściej wspomaga się innymi metodami pobudzającymi naturalne procesy plastyczności mózgu. Są to m.in. metody neurofizjologiczne, takie jak przezczaszkowa stymulacja prądowa (tES) lub przezczaszkowa stymulacja magnetyczna (TMS). Istnieje coraz więcej dowodów na to, że, choć nie spełniają one wszystkich pokładanych w nich nadziei, metody te mogą w przypadku przynajmniej części pacjentów po udarze mózgu zwiększać efekty oddziaływań rehabilitacyjnych. Wykład ma na celu przybliżenie tych zagadnień szerszej publiczności.
Dr n. med. Marcin Leśniak jest absolwentem Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. Od 2000 do 2017 roku był członkiem zespołu Pracowni Neuropsychologii Klinicznej w II Klinice Neurologicznej Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie. W 2009 roku obronił tam pracę doktorską a w 2011 uzyskał dyplom specjalisty w dziedzinie psychologia kliniczna – neuropsychologia. W latach 2017-2019 pracował w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego. Aktualnie jest adiunktem w macierzystym Wydziale Psychologii UW w Katedrze Neuropsychologii Klinicznej i Psychoterapii.
Prowadzi badania nad skutecznością metod rehabilitacji neuropsychologicznej (m.in. treningu poznawczego z użyciem programów komputerowych) oraz wspomagania terapii osób po ogniskowych uszkodzeniach mózgu z wykorzystaniem przezczaszkowej stymulacji elektrycznej (tES) i magnetycznej (TMS). Jest autorem i współautorem ponad 30 publikacji naukowych.
Już we wtorek 15 marca 2022 o godz. 17.00 prof. Leszek Kaczmarek wygłosi wykład z okazji Tygodnia Mózgu 2022 w Instytucie Nenckiego
Wykład pt. „Neuroplastyczny umysł molekularny” obędzie się za pośrednictwem platformy Zoom Webinar pod linkiem: https://zoom.us/j/97616937577
Tematyka wykładu:
Zrumienienie istoty umysłu stanowi zapewne największe wzywanie stojące przed nauką. W naszych badaniach, rozpoczętych w połowie lat 80-tych podjęliśmy to wyzwanie, zakładając, że biologia molekularna dostarcza odpowiednio mocnych narzędzi badawczych aby mu sprostać. Z kolei zjawiska uczenia się i pamięci, stanowiące ważne aspekty umysłu i które można modelować stosunkowo łatwo u zwierząt, stwarzają możliwości przeprowadzenia odpowiednich eksperymentów. W istocie, odkryliśmy, że uczeniu się u gryzoni towarzyszą zmiany aktywności genu, kodującego białko c-Fos. Z kolei inni badacze, w tym samym czasie, pokazali, że białko to działa jako regulator funkcji licznych genów. W sumie, odkrycia te pozwoliły na zaproponowanie hipotezy, że w procesach uczenia się i pamięci, a szerzej w funkcjonowaniu umysłu, zmiany aktywności genów odgrywają fundamentalną rolę. Trzy linie dowodów wspierają kluczową rolę c-Fos w uczeniu się i pamięci: (i) uczenie się pobudza jego aktywność; (ii) blokowanie c-Fos upośledza, podczas gdy aktywacja neuronów, wyrażających c-Fos, wspomaga uczenie się i pamięć; (iii) do genów docelowych dla c-Fos/AP-1 w pobudzonych neuronach, należą m.in. geny kodujące tkankowy inhibitor metaloproteaz-1 (TIMP-1) oraz metaloproteazę macierzową 9 (MMP-9), które to białka odgrywają kluczową rolę w plastyczności synaptycznej, leżącej u podstaw uczenia się i pamięci. Synapsy to miejsca kontaktu komórek nerwowych, tworzących w mózgu wielką sieć. Plastyczność synaptyczna jest własnością tej sieci, pozwalającą na jej reorganizację w odpowiedzi na bodźce środowiska zewnętrznego i odpowiednie dostosowania się mózgu do sterowania adekwatną odpowiedzią organizmu na zmiany w owym środowisku. TIMP-1 i MMP-9 tworzą działający zewnątrzkomórkowo układ enzymatyczny, aktywny miejscowo wokół synaps pobudzających i modulujący ich morfologię, skład biochemiczny oraz efektywność. W prowadzonych przez nas i innych badaczy doświadczeniach na zwierzętach wykazano zaangażowanie MMP-9 w różnych stanach neuropsychicznych, np. rozwoju padaczki, zaburzeniach ze spektrum autyzmu, rozwoju uzależnienia i depresji. U ludzi MMP-9 przyczynia się do padaczki, uzależnienia od alkoholu i kokainy, zespołu łamliwego chromosomu X, schizofrenii i zaburzeń afektywnych dwubiegunowych. Łącznie wszystkie te sytuacje można uznać za przykładowe dla zdrowego lub chorego umysłu. Zmiany plastyczności synaptycznej (fizjologiczne, jak też patologiczne) stanowią zaś podstawę tych wszystkich zjawisk, a białko MMP-9 wydaje się być ich wspólnym mianownikiem.
Prof. dr hab. Leszek Kaczmarek, urodzony w1957 roku, jest członkiem rzeczywistym PAN, członkiem European Molecular Biology Organization (EMBO) oraz Academia Europaea. Pełni funkcję kierownika Pracowni Neurobiologii oraz jednostki badawczej BRAINCITY Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN. Jest autorem ponad 250 publikacji w czasopismach międzynarodowych (cytowanych kilkanaście tysięcy razy); wypromował ponad 40 doktorantów, kilkanaścioro jego wychowanków uzyskało habilitację, a kilkoro tytuł profesora. Wygłosił ponad 450 wykładów na zaproszenie na zjazdach, sympozjach i seminariach naukowych; był członkiem komitetów programowych czołowych konferencji międzynarodowych; był kierownikiem ponad 50 projektów badawczych przyznanych w konkursach krajowych i międzynarodowych; pełnił liczne funkcje w znaczących krajowych i międzynarodowych organizacjach naukowych. Najważniejsze osiągnięcia naukowe to: wyjaśnienie roli białka c-Myc w regulacji cyklu podziałowego komórki; odkrycie zmian aktywności genów w uczeniu się; pokazanie programowanej śmierci komórek nerwowych w mózgu dorosłych zwierząt; odkrycie i wyjaśnienie roli metaloproteazy macierzowej, MMP-9 w plastyczności synaptycznej, uczeniu się i pamięci oraz w rozwoju padaczki. Został wyróżniony m.in. Nagrodą Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (FNP); Nagrodą Prezesa Rady Ministrów za Wybitny Dorobek Naukowy (2011); nominacją w plebiscycie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego „Nauka Wolność” na 25 najważniejszych wydarzeń i osiągnięć nauki w Polsce w latach 1989–2014; kilkoma Nagrodami im. Jerzego Konorskiego Polskiego Towarzystwa Badań Układu Nerwowego oraz Komitetu Neurobiologii PAN za najlepszą polską pracę badawczą z zakresu neurobiologii, Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.
