Życzymy wszystkim Państwu zdrowych i dobrych Świąt Wielkanocnych!

W ramach obchodów Tygodnia Mózgu 2021 Fundacja Nenckiego zaprasza wszystkich zainteresowanych uczniów na lekcję o mózgach dinozaurów, którą poprowadzi pani Justyna Słowiak, doktorantka Instytutu Paleobiologii Polskiej Akademii Nauk. Lekcja rozpocznie się 25 marca o godz. 11.00 na platformie Zoom Webinar – link do lekcji: https://zoom.us/j/97743135089 . Szczegóły poniżej.

Streszczenie prezentacji: Bardzo często można spotkać się z opinią, że dinozaury miały bardzo małe mózgi i przez to nie były zbyt inteligentne. Jednak w ciągu ostatnich 20 lat wiedza paleontologów na temat budowy mózgu różnych dinozaurów znacznie się powiększyła. Głównie za sprawą skanowania ich czaszek w tomografach komputerowych. Okazało się, że mózgi dinozaurów były bardziej skomplikowane niż początkowo sądzono! Proporcja wielkości mózgu do ciała u dinozaurów była podobna do dzisiejszych gadów, a u niektórych nawet do ptaków. Dzięki skanom czaszek dinozaurów badacze mogą odtworzyć kształt mózgu dinozaurów, co umożliwia odtworzenie zmysłów jakie miały te zwierzęta sprzed milionów lat. Takich informacji nie można dowiedzieć się badając tylko budowę zewnętrzną skamieniałych kości. Dinozaury różniły się między sobą budową mózgu, co pokazuje jak bardzo zróżnicowaną grupą były. Z prezentacji można będzie dowiedzieć się które dinozaury miały najlepszy węch, wzrok czy słuch, czy dinozaury były powolne czy zwinne oraz czy to prawda, że niektóre z nich miały aż dwa mózgi!

Mgr Justyna Słowiak jest doktorantką Instytutu Paleobiologii Polskiej Akademii Nauk. Głównym zainteresowaniem badawczym p. Słowiak są dinozaury okresu kredowego. Zajmuje się ona mikrostrukturą kości tych zwierząt co pozwala na rekonstrukcję dynamiki ich wzrostu. Obecnie pracuje nad modelem wzrostu jednego z największych dinozaurów drapieżnych: Tarbosaurus bataar.

Tydzień Mózgu 2021 organizowany jest w ramach projektu „Tydzień Mózgu przez cały rok” współfinansowanego ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki (SONP/SP/468778/20201).

Szanowni Państwo

Już za tydzień – w piątek 19 marca o godzinie 17.00 kolejny ostatni Tygodnia Mózgu 2021 w Instytucie Nenckiego!

Wykład odbędzie się na platformie zoom pod linkiem: https://zoom.us/j/97101594567

Serdecznie zapraszamy!

Prof. dr hab. med. Dominika Dudek z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego przedstawi wykład pt. „Depresja jako choroba cywilizacyjna”

Słowo „depresja” jest pojęciem niejednoznacznym. W języku potocznym oznacza stan chwilowego przygnębienia, chandry, obniżenia nastroju. Stwierdzenie „jestem w depresji” bywa używane zamiast bardziej adekwatnego „jest mi smutno”. W psychiatrii natomiast odnosi się do całego zespołu objawów, wśród których obniżenie nastroju stanowi kluczowy, lecz nie jedyny element. Dolegliwości powodują cierpienie i poważne upośledzenie normalnego funkcjonowania, są zjawiskiem chorobowym i zazwyczaj wymagają fachowej pomocy. Poszukiwanie nie dały jednoznacznej odpowiedzi na temat przyczyn zaburzeń depresyjnych. Przyjęto, że depresja jest chorobą o wieloczynnikowej etiologii i u każdego pacjenta można odnaleźć tak uwarunkowania psychologiczno-społeczne, jaki i czysto biologiczne.

W ICD-10 opisano trzy podstawowe objawy depresji (obniżenie nastroju, utrata zainteresowań i zadowolenia, zmniejszona energia lub zwiększona męczliwość) oraz objawy dodatkowe (poczucie winy i wyrzuty sumienia, spadek zaufania lub szacunku do siebie, zmniejszona zdolność myślenia lub koncentracji uwagi, pobudzenie lub zahamowanie ruchowe, myśli lub zachowania samobójcze, zaburzenia snu, spadek lub wzrost łaknienia).    

Rozpoznanie depresji opiera się na stwierdzeniu odpowiedniej ilości opisanych objawów, występujących przez okres co najmniej 2 tygodni. Od lat obserwuje się wyraźny i szybki wzrost liczby hospitalizacji z powodu depresji. Roczna chorobowość szacowana jest na 3%, co oznacza, że ok. 100 mln ludzi na kuli ziemskiej przejawia w tym czasie kliniczne objawy depresji i wymaga leczenia psychiatrycznego. Uważa się, że w krajach Europy Zachodniej wskaźnik ten wynosi 4% dla całej populacji, zaś dla osób, które osiągnęły wiek ryzyka – 10%. Ryzyko zachorowania na depresję w ciągu życia waha się od 10 do 25% dla kobiet i od 5 do 12% dla mężczyzn. Na zaburzenia depresyjne cierpi 15% osób zgłaszających się z powodu różnych dolegliwości do lekarza. W ponad połowie przypadków depresja pozostaje nierozpoznana, a co za tym idzie nie leczona. Stwierdzane obecnie wyraźnie większe wskaźniki rozpowszechnienia depresji w porównaniu z dawnymi danymi to nie tylko wynik poszerzenia kryteriów diagnostycznych i większej wykrywalności stanów depresyjnych, ale również skutek rzeczywistego wzrostu liczby zachorowań. Współczesność przynosi ze sobą wiele zjawisk, które powodują większą podatność na wystąpienie depresji. Istotną rolę odgrywają tu czynniki społeczno-kulturowe jak wzajemna wrogość i zobojętnienie  w relacjach interpersonalnych, kurczenie się przestrzeni życiowej, anonimowość i „samotność w tłumie”, coraz szybsza komunikacja i wymiana informacji, nierównomierny rozwój ekonomiczno-społeczny, bezrobocie i zagrożenie utratą pracy, kryzys autorytetów i wartości. Nie należy również zapominać o coraz większym rozpowszechnieniu różnych związków chemicznych (w tym i leków) mających działanie depresjogenne oraz o znaczeniu wydłużenia średniej długości życia populacji i starzenia się społeczeństw.

Prof. dr hab. med. Dominika Dudek – absolwentka Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Krakowie. Założycielka oraz kierownik jednostki organizacyjnej CM UJ – Zakładu Zaburzeń Afektywnych w latach 2013–2017. Od 2017 r. kierownik Kliniki Psychiatrii Dorosłych Katedry Psychiatrii UJ CM, aktualnie kierownik Katedry Psychiatrii UJ CM. Prezes Elekt Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, członek Rady Naukowej IPiN. Organizatorka corocznej Konferencji z cyklu „Farmakoterapia, Psychoterapia i Rehabilitacja Zaburzeń Afektywnych”. Przewodnicząca Państwowej Komisji Egzaminacyjnej w Krakowie w dziedzinie psychiatrii, członek Local Organising Committee EPA 2019 Warsaw. Redaktor Naczelna czasopisma Psychiatria Polska. Autorka i współautorka kilkuset publikacji naukowych, redaktorka i współautorka książek o tematyce psychiatrycznej. Uhonorowana wieloma prestiżowymi nagrodami, m.in. nagrodą Ministra Zdrowia oraz nagrodą Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego.

Szanowni Państwo

Już za tydzień – we czwartek 18 marca o godzinie 17.00 kolejny wykład Tygodnia Mózgu 2021 w Instytucie Nenckiego!

Wykład odbędzie się na platformie zoom pod linkiem: https://zoom.us/j/92965262406

Serdecznie zapraszamy!

Dr hab. Łukasz Okruszek z Instytut Psychologii PAN przedstawi wykład pt. „Samotność – nowa choroba cywilizacyjna?”

Samotność wskazywana jest jako problem o istotnym znaczeniu społecznym – badania populacyjne wskazują, iż poczucie samotności związane jest z podobnym wzrostem umieralności, co palenie 15 papierosów dziennie, jak również z wyższym ryzykiem zgonu niż otyłość czy nadciśnienie tętnicze. Obserwacje te są szczególnie istotne w kontekście zmian w funkcjonowaniu społecznym związanych z ‘lockdownem’ i pandemią COVID-19. Jednocześnie niewiele wiadomo na temat mechanizmów fizjologicznych, które prowadzą do negatywnych skutków zdrowotnych subiektywnego poczucia izolacji społecznej. Wykład poświęcony będzie badaniom, mającym na celu zrozumienie zależności między poczuciem samotności a mechanizmami poznawczymi (np. nadmierne oczekiwanie zagrożenia ze sfery społecznej) i powiązanymi z nimi zmianami w zakresie aktywności tzw. “mózgu społecznego”, które mogą pozwolić zrozumieć negatywny wpływ poczucia samotności na zdrowie psychiczne i fizyczne. 

dr hab. Łukasz Okruszek, prof. IP PAN –  kierownik Pracowni Neuronauki Społecznej w Instytucie Psychologii PAN. Jest stypendystą Fundacji na rzecz Nauki Polskiej oraz Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Ukończył matematykę na Politechnice Łódzkiej oraz psychologię na Uniwersytecie Łódzkim. Doktorat (2016) oraz habilitację (2018) w dyscyplinie psychologii uzyskał na Wydziale Psychologii UW, gdzie aktualnie pracuje jako wykładowca. W ramach Projektu Samotność bada relacje społeczne i samotność z perspektywy neuronauki społecznej. Skupia się na przenikaniu się światów fizycznego, psychicznego i społecznego.

Szanowni Państwo

Już za tydzień – w środę, 17 marca o godzinie 17.00 kolejny wykład Tygodnia Mózgu 2021 w Instytucie Nenckiego!

Wykład odbędzie się na platformie zoom pod linkiem: https://zoom.us/j/97064474406

Serdecznie zapraszamy!

Prof. dr hab. Marcin Wojnar  z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego przedstawi wykład pt. „Neurobiologiczne mechanizmy uzależnień”

Zgodnie z aktualnym podejściem Narodowego Instytutu Zdrowia Stanów Zjednoczonych uzależnienia uznawane są za „chorobę mózgu”. Określenie to stanowi jednak znaczne uproszczenie złożonego zagadnienia, gdyż uzależnienia obejmują spektrum zjawisk znacznie wykraczające poza patologię układu nerwowego. Większość badaczy zajmujących się uzależnieniami zgadza się, że pojęcie uzależnienia obejmuje również aspekty kulturowe, psychologiczne, społeczne i duchowe, które są niezwykle istotne zarówno dla zrozumienia przyczyn rozwoju choroby, jak i skutecznego jej leczenia. Nie wszystkie osoby przyjmujące substancje psychoaktywne uzależniają się. Wysoka podatność na uzależnienie wynika z konstelacji biologicznych cech danego organizmu, która w interakcji z czynnikami środowiskowymi może prowadzić do rozwoju choroby. Z perspektywy neurobiologicznej, rozwój i cechy ośrodkowego układu nerwowego zależą w znaczącym stopniu od predyspozycji genetycznej danej osoby. Zrozumienie neurobiologicznych mechanizmów uzależnień jest bardzo ważne w celu zastosowania adekwatnych i skutecznych interwencji profilaktycznych i terapeutycznych.

Prof. dr hab. n. med. Marcin Wojnar jest lekarzem psychiatrą, profesorem Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego oraz Kierownikiem Katedry i Kliniki Psychiatrycznej WUM. Ma także stałe stanowisko profesora wizytującego w Katedrze Psychiatrii Uniwersytetu Michigan w Ann Arbor, USA. Ukończył Akademię Medyczną w Warszawie w 1988 roku. Od początku pracy zawodowej interesuje się patogenezą i przebiegiem uzależnień. Stopień doktora nauk medycznych uzyskał w 1997 roku na podstawie pracy poświęconej mechanizmom rozwoju majaczenia alkoholowego. Dwukrotnie przebywał na stypendium naukowym fundowanym przez Fogarty International Center Narodowego Instytutu Zdrowia USA na Uniwersytecie Michigan w Ann Arbor. Praca naukowa poświęcona badaniu związków skłonności samobójczych, impulsywności i nawrotu picia w kontekście genetycznej predyspozycji do uzależnienia od alkoholu zaowocowała habilitacją, którą prof. Wojnar uzyskał w 2007 roku. Jest autorem ponad 130 publikacji naukowych w polskich i zagranicznych czasopismach naukowych. Brał udział w licznych konferencjach i kongresach naukowych, na których przedstawiał ponad 150 doniesień zjazdowych. Jest aktywnym członkiem Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego oraz założycielem i wieloletnim prezesem Polskiego Towarzystwa Badań nad Uzależnieniami.